چگونه از بید خوردگی فرش جلوگیری کنیم؟

یکی از خطراتی که که فرش را تهدید میکند بیدخوردگی است که در این مقاله کاملا مفصل به طرح ان خواهیم پرداخت. بید دسته ای از موجودات موذی هستند که که در منسوجاتی که از جنس پشم هستند تخم گذاری میکنند. تنها حشرات بالغ فرش را نمیخورند بلکه نوزادان این حشرات برای تغذیه ورشد از پشم موجود در فرش استفاده میکنند. فرش ماشینی نیز ممکن است بیدخورده شود.همچنین نکاتی از قبیل شستشوی فرش بیدخورده نیز حائز اهمیت است. در مبحث بیدخوردگی رفوگری ورنگرزی نیز خودبه خود وارد میشود.

بید ها به دو دسته تقسیم میشوند:

دسته اول شامل بیدهایی هستند که لباس را میجوند و دسته دوم شامل بیدهایی هستند که قالی را میجوند.

تمام غذای بید پشم فرش اس هنگامی که تمام پشم فرش را خوردند وبه چله رسیدند این ناحیه از فرش را رها میکنند وسپس به ناحیه دیگر فرش میروند. بید ها زمانی به خود اجازه میدهند که به سمت فرش بیایند که فرش در جای تاریک یا مرطوب بشد.

بررسی های در این باب صورت گرفته است. در طی این بررسی ها نکاتی مشخص شده است که به توضیح ان خواهیم پرداخت.

نکته ی اول؛

گاهی اوقات فرش خریداری میکنیم وان را پهن نمیکنیم .در این صورت برای اینکه از بید خوردگی فرش جلوگیری شود بهترین راهکار این است که چند قرص نفتالین را خورد کرده ودر بین فرش قرار میدهیم. به دلیل سمی بودن این مواد بهتر است با دستکش وبا مراقبت کامل این کا صورت بگیرد.

نکته دوم؛

 با قرار دادن فرش در پلاستیک بید ر خود وارد فرش میکنید. برای اینکه فرش را بید نخورد بهتر است در کاغذ یا پارچه قرار دهید وتانزنید رول کنید.

نکته سوم؛

روشهای به جزء نفتالین نیز وجود دارد که از ان روشها استفاده کنید.

نکته چهارم؛

برخی از افراد گمان میکنند که بید فقط قسمت های که فرش مرطوب است را میخورد ولی اینگونه نیست. جاهایی که فرش تاخورده یا در زیر مبل قرار دارد را نیز میخورد. حداقل هفته ای یکبار جارو میتواند از بید خوردگی فرش جلوگیری کند. البته گرد گیری نیز لازم است.

نکته پنجم؛

اشتباهی دیگر نیز وجود دارد ،ان این است که گمان میکنند که تنها فرشهایی که قابلیت پهن شدن دارند میتوانند بیدخوردگی پیدا کنند.اینگونه نیست تابلو فرشها نیز مستعد آسیب هستند وممکن است توسط بید خورده شوند.

نکته ای که در ابتدای مقاله به صورت مختصر به آن اشاره شد شستشوی فرش بیدخورده بود. فرشی که بید خورده است را نبایدشست بلکه ابتدا باید تحویل رفوگرداده شود وسپس شسته شود. چون اگر فرش بید خورده را بشوریم به دلیل اینکه فقط چله های فرش باقی مانده وپشم ان خورده شده امکان ز هم پاشیدگی فرش به راحتی وجود دارد از این رو ابتدا تحویل رفوگر داده میشود وسپس با تعمیرات صورت گرفته فرش به قالیشویی داده میشود .اگر همان ابتدا به قالیشویی تحویل دهید فرش پاره شده واز هم پاشیده میشود.

اخبار ناراحت کننده ای به گوش میرسد این است که هرساله فرشهای زیادی در اثر بیدخوردگی از بین میروند. در بین این فرشها ،فرشهای نفیسی وجود دارد که برخی درموزه نگهداری میشوند. این فرشها در اثر بید خوردگی از بین میروند. در شهر هایی مثل گیلان ومازندران این آفت به صورت عمده وجود دارد به همین دلیل نگهداری فرش ممکن نیست. برخی از قالی هایی که به کشور هایی خارجی مثل امر یکا واروپا فرستاده شده در اثر بید خورد گی از بین فته دوباره به کشور بازگشته تا در دست تعمیرقرار بگیرد ورفوگرزحمتش را بکشد.

موادی که باآنها میتوان از بید خوردگی فرش جلوگیری کرد رابه میتوان به دو دسته طبقه بندی کرد:

طبقه اول شامل ان موادی میشود که باعث ناراحتی بید میشود وپشم را برای بید غیر قابل خوردن میکند.

طبقه دوم شامل ان موادی میشود که بید بعد خوردن ان مواد از بین میرود.

این مواد بسته به نوع هر کدام ممکن است در هر مرحله از شستشوی پشم افزوده شود و از موادی که در بازار موجو هستند میتوان به ایولان یو33اشاره کرد. این ماده دارای ثبات کافی در برابر شستشو پشم یا در مرحله رنگرزی است. از سولفونامیدهای حلقوی وترکیبش با انیوتیک است. قهوه ای رنگ است وبه حالت مایع قرار دارد،در آب حل میشود وبه هر نسبتی میتوان با آب مخلوط کرد. این ماده در برابر آبهای سخت ومواد اکسیده کننده مقاوم است.ماده ایولان یو33 در برابر اسید رسوب میکننداما در حمام رنگهای اسیده میتوان ان را به خوبی به کار برد. به حمام رنگ این ماده افزوده میشود دراین حالت جذب صورت یکنواخت صورت میگیرد. وهمچنیندر برابر این ماده مقاومت میکند وخواص خود را حفظ میکند. این ماده در برابر بید ،پروانه ،سوسک های قالی مقاوم است. درالیاف پشم اگر به مدت سی دقیقه حمام درحال جوش باشد ماده خاصیت خود را ازدست نمیدهد ولی در الیاف دیگر اینگونه نیست. چون در فرشهای ایرانی نخ خاب وپرز از جنس پشم است. ایولان یو33به بعد از عملیات رنگرزی در حرارت ها متفاوت میتوان به کاربرد که بهترینشان 35تا40درجه است. ابتدا این ماده را رقیق میکنند وسپس ان رادر حمامی که رنگ واسید وجود دارد وارد میکند ورنگرزی درمرحله بعد صورت میگیرد.در مورد رنگ های طبیعی  که دندانه (ماده ای است که برای ثبات رنگ به ان افزوده میشود)در ترکیبشان وجود دارد در حمام دندانه این ماده را میافزایند. در رنگهای مختلف نیز مقدارش متفاوت است. مثلا در رنگ نیل چون محیط قلیایی دارد تمایلش برای جذب کم است چون در محیط های اسیدی بهتر جذب میشود به همین دلیل مقدار بیشتری از ماده ایولان یو 33را داخل حمام میریزند. اما رنگ قرمز که از روناس میگیرند چون اسیدی است مقدار کمتری از ماده را درون حمام دندانه میریزند. در مرحله بعد رنگرزی نیز عمل ضد بید صورت میگیرد. درجه اسیدیته حمام نیز باید به 7برسد تاالیاف پشم زبر نشود. اگر پشم در مقدار زیاد باشد شستشوی ماشینی پشم ها صورت میگیرد. ایولان را به آخرین حمام شستشو اضافه کنند که باید به تدریج صورت بگیرد.

پیشگیری بهتر از درمان

راهکارهایی را برای جلوگیری از بیدخوردگی عنوان میکنم.

راهکار نخست؛

ضد بیدکردن همراه با شستشوی سطح قالی

ضد بید کردن با شستشوی قالی انجام میشود. در این محلول 5 گرم در لیتر ایولان را که25تا30درجه گرم شده است شستشو میدهند وسپس بعد از شستشو ان را در ماشین ابگیر وارد میکنند.حال ضدبید کردن قالی صورت میگیرد وبعد از این مرحله شستشو صورت نمیگرد.

راهکار دوم ؛

ضد بید کردن همراه با شستشوی کف صابون

این مرحله نیمه شستشویی نیز نامیده میشود در هر لیتر کف صابون 10گرم حدودی ایولان وارد میشود وبه صورت معمولی فرش را با ان ماده شستشو میدهند. این عملیات به صورت سالی یک بار صورت میگیرد.

سوسک سیاه

این حشره نیز مانند بید است ودشمن فرش است. رنگی سیاه دارد وتفاوتش با بید در این است که پشم را نمیخورد وخطر اقتصادی ندارد فقط به پرزهای فرش نفوذ میکند وانتهای ان را میجود. ولی اصلا به قسمت پنبه ای کار ندارد. راه مقابله با این موجود حشره کش است. موریانه نیز مانند این موجود دشمن فرش است. اما بدترین دشمن فرش بید است.

اگر فرش را بید خورد چه کار کنیم؟

اگر فرش را بید خورده ودیگراز مرحله پیشگیری گذشته ایم حال به سراغ رفوگر میرویم تا قسمت های بید خورده را ترمیم کند. این مرحله با ظرافت تمام صورت میگیرد. باید طرح ان ناحیه را بفهمد ورنگ های موجود در انجا را بیابد وسایر کار ها

کلام اخر این است که برای اینکه فرش را سالم نگهدارید اگر پهن است جابه جایی فرش یعنی سروته کردن فرش صورت بگیرد.در صورتی که پهن نیست چند قرص نفتالین در ان قرار دهید.