گلیم فرش دست باف و ماشینی

یکی از انواع فرش ماشینی گلیم ماشینی است که این فرش در ادامه ی بافت گلیم دستبافت به صورت ماشینی، بافته می شود و به جای بافندگان و نیروی انسانی در بافت آن از ماشینی آلات صنعتی استفاده می شود و امروزه هنگام خرید فرش مورد استقبال افراد بسیاری واقع می شود. گلیم دستباف از آن دست محصولات و منسوجاتی است که مثل فرش دستباف دارای ارزش زیادی است و در مقایسه با قیمت فرش ماشینی جزء فرش های ارزشمند محسوب می شود. قیمت گلیم ماشینی به واسطه ی مصنوعی بودن الیاف آن از گلیم دستباف کمتر است. گلیم ماشینی در نقوش سنتی و هندسی که از خصوصیات گلیم است بافته می شود. مدتی بود که گلیم به جرگه ی فراموشی سپرده شده بود اما امروزه نقوش گلیم و فرش گلیم مورد استقبال واقع شده است و در دکوراسیون های امروزی چه در ایران و چه در خارج از ایران استفاده می شود و طرفداران مخصوص خود را دارد.

گلیم فرش چیست؟

گلیم دست بافته ای ساده است که از الیاف طبیعی بافته می شود، و نوع ماشینی آن از الیاف مصنوعی بافته می شود. این نوع فرش پرز ندارد بلکه از دو جهت نخ به صورت افقی و عمودی بافته شده است که این دو نخ در دل هم تنیده شده و بافته آن نتیجه ای می دهد که به آن گلیم گویند و از این جهت با فرش متفاوت است که پرز یا نخ خاب ندارد. زیرا فرش از تار و پود و نخ خاب تشکیل می شود و به جهت این نخ پرز که به تار بافته شده و به وسیله ی پود در دل تار نگه داشته می شود، دارای ضخامت می شوند. در صورتی که گلیم ضخامتی ندارد و تنها با نخ های رنگی متفاوت طرح های زیبا را به صورت هندسی و نقش های زیبای دیگر به وجود می آورند. گلیم در نوع دست باف آن از پشم حیوانات اهلی بافته می شود و در نوع مصنوعی یا ماشینی آن از جنس های اکریلیک، پلی استر، پلی پروپلین و بی سی اف تولید می گردند. به طور کلی گلیم در بین عشایر بافته شده و کاربرد های بسیار علاوه بر فرش یا کف پوش دارد. عشایر به این دلیل که در حال کوچ و سفر هستند و باید تمام وسایل خود را انتقال دهند، باید از وسایلی استفاده کنند که توانایی حمل آن را داشته باشند. گلیم فرش بافته ی دست و کشف این قشر از جامعه است و هم چنین به دلیل سبک بودن آن به راحتی در میان آن ها استفاده می شود. از جمله چیزهایی که از نوع گلیم دستباف یا ماشینی تولید می شود: فرش ، نمک دان، جل اسب، چادرهای عشایری، و امروزه مبل، کوسن، گلدان و ... می باشد.

گلیم ماشینی

گلیم ماشینی نیز مانند فرش ماشینی مورد استقبال افراد قرار گرفته است. فرش دستباف دارای کیفیت بسیار بالا و به تبع ، قیمت بسیار بالایی دارد. و شاید هر خانواده ای نتواند آن را تهیه کند و تولید کنندگان گلیم ماشینی نیز این امکان را برای همگان فراهم می آورند که بتوانند برای هر کجای منزل خود به راحتی و با قیمت مناسب گلیم ماشینی تهیه کنند و انواع طرح آن را از میان تنوع طرح و رنگ موجود انتخاب کنند. برخی فکر می کنند تولید منسوجات ماشینی به تولیدات دستباف آسیب می رساند و تولیدکنندگان فرش ماشینی از جمله آسیب زنندگان اصلی به فرش دستباف هستند. زیرا با تولید بی رویه ی فرش ماشینی باعث کشش و گرایش افراد به سمت این نوع محصولات شده و سبب می شوند که افراد به خرید فرش دستباف کشیده نشوند. اما این استدلال اشتباه است زیرا تولید فرش ماشینی سبب ارز آوری به کشور شده است و فرش ماشینی این قدرت را ندارد که افرادی را که قصد خرید فرش دستباف را دارند، به سمت خود بکشاند. ایران اکنون در رتبه ی دوم صادرات فرش ماشینی جهان قرار دارد و این به معنی اشتغال زایی، به وجود آمدن یک قطب صنعتی قدرتمند در ایران، استفاده از بازار داخلی و خارجی برای تولید محصولات بهتر، ایجاد برند های متفاوت، ایجاد شغل برای افراد مختلف در ایران و شناخته شدن نام ایران در جهان در زمینه ی تولید فرش ماشینی می باشد. اگر  این صنعت در ایران رونق داده نمیشد اکنون تمام این بازار در دست رقیبان این صنعت بوده. ایران با تولید منسوجات با کیفیت توانسته گامی بزرگ و بلند در جهت تولیدات با کیفیت فرش ماشینی بر دارد.

جنس گلیم ماشینی

اکثرا گلیم های ماشینی از جنس بی سی اف بافته می شود البته بهترین الیاف مصنوعی موجود در بازار اکریلیک است، و می توان از نوع اکریلیک گلیم ماشینی را تهیه کرد ولی چیزی که بیش از دیگری وجود دارد جنس پلی استر یا بی سی اف گلیم ماشینی است. گلیم ماشینی بیشتر در محیط های مرطوب مانند آشپزخانه، راه پله ها یا راهرو ها استفاده می شود. از این جهت می گوییم مرطوب، زیرا این جنس گلیم در به واسطه ی جنس و ویژگی ای که دارد، در برابر رطوبت بسیار مقاوم بوده و به راحتی از رطوبت پاک می شود. گلیم فرش ماشینی برای آشپزخانه بهترین نوع کف پوش است زیرا فرش این محیط در معرض کثیف شدن بسیار قرار دارد، و لکه های چربی و غذا به کرات روی آن می ریزد، پس به راحتی می توان آن را شست و بدون نگرانی از آسیب دیدن آن مورد استفاده قرار داد. تفاوت اکریلیک و بی سی اف در این است که فرش اکریلیک درخشنده تر از جنس های دیگر است و البته قیمت بالاتری دارد. ماندگاری آن بالاتر و برگشت پذیری آن در برابر پاخوردگی بیشتر می است. توصیه می شود که گلیم هایی از جنس اکریلیک یا پشم را در محیط های مرطوب یا محیط هایی مثل آشپزخانه که مدام در معرض رطوبت و خیس شدن قرار دارند قرار ندهید، زیرا باعث پوسیدگی می شوند. برای محیط های مرطوب مثل آشپزخانه یا استخر بهتر است که از جنس های پلی استر و بی سی اف استفاده کنید.

نقوش گلیم و گبه از کجا به وجود آمده است؟

شاید به راحتی از کنار کارهای هنری گذر کنیم، اما در پشت این صنایع دستی و تاریخی منطق، پیشینه و نگاهی هنرمندانه است که به راحتی نمی توان از آن گذشت. اما کسانی هستند که این فلسفه را دنبال کرده و از روی کنجکاوی تحقیق کرده و پیشینه ی این طرح را بررسی کرده و تا علت این زیبایی خیره کننده را نفهمند راحت نمی گیرند. رازی در دل نقوش گلیم و گبه وجود دارد که تفاوت آن را با آثار نقاشان بزرگ جهان آشکار می نماید این رازی نیست جز، عدم استفاده از خط و نقطه در ایجاد اشکال، فرم ها و تصاویر. در بافت گلیم و گبه این رنگ ها هستند که نقش آفرینی می کنند و سطوحی رنگی ایجاد کرده و از کنار هم قرار گرفتن این رنگ ها اشکال هندسی و غیر هندسی ایجاد می شوند.قانون رنگ در گبه و گلیم قانونی است که هنوز در دنیای مدرن و جوامع غربی به آن پی نبرده اند. و این امر اتفاق نمی افتد مگر اینکه وجود آورنده ی آن نگاهی تیز بینانه و خاص به طبیعت اطراف خود داشته باشد. هنرمندان و بافندگان این اثر این نوع نگاه را به اطراف خود داشته و زیبایی را در رنگ های طبیعی و اشکال زیبای موجود در طبیعت دنبال می کرده اند. زیبایی گبه ها و گلیم های بافته شده، این نگاه ساده و زیبا و هنرمندانه را بازتاب می دهد و پس از گذشت سال ها هنوز هم زیبایی خود را دارد و طرفداران خودش را دارد.امروزه افراد برای فرار از طرح های ساختگی و سبک های تجملاتی زندگی بیشتر به دکوراسیون های ساده و آرامش بخش برای پوشش منازل خود و دادن حال و هوای طبیعی و ارامش بخش و نیز ساده، از دستباف های گبه، گلیم و فرش دستباف استفاده می کنند و از طرح های زیبا و هنرمندانه ی این صنایع تاریخی لذت می برند.